i Jadźwingów (która swoje zapisy pozostawiła na dębowych liściach), a może i na grobie pewnej odmiany cywilizacji polsko-litewskiej, która przetrwała w nazwach miejscowości, w ludzkich przyzwyczajeniach pejzażowych (pozwalających tu a nie gdzie indziej odnaleźć się nagle "u siebie"), może jeszcze w starych opisach krajoznawczych, mapach i przewodnikach. Mówiąc inaczej, Rymkiewicz przemienia problematykę historii w problematykę pamięci i w problematykę pisania jako jej odzyskiwania lub przekazywania.<br> Przypomnijmy, że wkrótce Rymkiewicz stanie się autorem Umschlagplatzu (rzeczy o końcu cywilizacji polskich Żydów) i głośnego cyklu książek o Mickiewiczu, który dla trwania "ducha polskiego" okazał się jednak najistotniejszy. Obydwa te przedsięwzięcia odznaczają się zupełnie