światowej zaczęła szybko wzrastać, znacznie zaktywizowała się watykańska dyplomacja. Jej szef do 1990 r., współtwórca polityki wschodniej Watykanu, kardynał Agostino Casaroli, który przygotowywał wiele ze słynnych spotkań papieża, zwierzył się niedawno watykaniście lewicowego dziennika "Unita", Alceste Santiniemu, że "głównym partnerem Jana Pawła II w obalaniu muru berlińskiego był Michaił Gorbaczow". "Skądinąd - dodaje Casaroli - nie wszyscy uważają za dobre, że Stany Zjednoczone pozostały jedyną wielką potęgą światową, nie mającą przeciwwagi". Podczas gdy do tradycji watykańskiej należało przez wieki prowadzenie polityki polegającej głównie na układaniu w interesie Kościoła dobrych stosunków z wielkimi potęgami, papież z Polski wprowadza tę politykę z zupełnie innego założenia