wyższy poziom istnienia, którym jest "czysta ogólność myśli". Toteż - zauważa Hegel - stoicyzm <q>mógł wystąpić tylko w okresie powszechnego strachu i niewolnictwa, będącego zarazem okresem takiej kultury ogólnej (<foreign lang="ger">allgemeine Bildung</>), która kształtowanie i kulturę (<foreign lang="ger">das Bilden</>) podnosiła do poziomu myśli</>. Wolność stoicką, wydaje mi się, byłoby najwłaściwiej nazwać stanem wewnętrznego wyzwolenia. Stoik zdobył oswobadzający go dystans w stosunku do pana. Od tego momentu przestał być niewolnikiem. Podobny dystans zdobył w stosunku do niewolnika. Odtąd nie potrafi być już panem. Aby być sobą, nie potrzebuje już ani pana nad sobą, ani niewolnika pod sobą. Wznosi się ponad sytuację wytworzoną przez terror jednych i