ujawniający się w kształcie świata przedstawionego, w światopoglądzie pisarzy, wreszcie w wyborze literackiego gatunku. Im szybciej pędzimy, tym gwałtowniej daje o sobie znać potrzeba zakotwiczenia czasu w konkrecie, często jakimkolwiek. Lista zakupów wynotowana przez pisarza-diarystę dobitniej może świadczyć o porażeniu szybkością niż najbardziej diaboliczny opis lokomotywy czy kosmicznego pojazdu. Szymborska dziwi się w jednym z wierszy tomiku Koniec i początek, że nie pamięta szczegółów przypadkowego dnia ze swej przeszłości. Rymkiewicza interesuje, czy i jak zmartwychwstaną wraz z ludźmi ich przedmioty. Człowiek żyjący w czasie transcendentalnym (czyli nieskończonym, wychodzącym poza doczesność) nie zadawałby takich pytań. Nam wszakże nauka wydłużyła życie, ale