Pan Tadeusz", którym w zeszłym roku odzyskał rodzimą widownię, jest w sensie filmowym tradycyjną robotą akademicką. Tymczasem Wajda w długim ćwierćwieczu swej świetności był twórcą niespokojnym, jątrzącym, dla władzy wyjątkowo dolegliwym. Oto dlaczego: Kiedy zaledwie 28-letni Andrzej Wajda reżyserował "Pokolenie" (1955 r.), polskie kino tkwiło jeszcze w przedwojennej manierze. Tymczasem Wajda postawił na intuicję debiutantów: Tadeusz Łomnicki, Zbigniew Cybulski i Roman Polański zachowywali się przed kamerą jak chłopcy wzięci z ulicy - ich starsi koledzy na planie filmowym ciągle uprawiali aktorstwo teatralne. Poza tym na fali postępującej odwilży w filmie traktującym o lewicowym ruchu oporu czasów okupacji można już było sobie