hrabia Raczyński ofiarował miastu bibliotekę i bezcenny rodzinny księgozbiór dla "ułatwienia każdemu środków nabywania nauk i wiadomości". Grunt przylegający do budynku biblioteki Raczyński przeznaczył na jej przyszłą rozbudowę. Komunistyczna władza upaństwowiła należącą do miasta działkę, po czym przekazała ją państwowej firmie. Ostateczny zabór fundacyjnego gruntu dokonał się w III RP. <br>Zabytkowy budynek biblioteki spłonął w lutym 1945 r., a wraz z nim 200 tys. książek. Udało się jednak uratować 21 tys. najcenniejszych rękopisów i starodruków, wywiezionych w 1943 r. do posiadłości hrabiego Józefa Raczyńskiego w Obrzycku. Kiedy w 1956 r. kończono odbudowę zniszczonego gmachu, było jasne, że nie pomieści on rozrastającego