różne nadzieje, które miały okazać się złudne. Wybuch powstania Pugaczowa położył kres pracom komisji. <br><br> Tymczasem jednak Rosja przeżyła okres ożywienia politycznego, w którym dały się zauważyć rozmaite tendencje, zmierzające do ograniczenia absolutyzmu na rzecz udziału społeczeństwa (które na ogół utożsamiane jest ze szlachtą) bądź do całkowitej przebudowy społeczeństwa. Opozycja przeciw absolutyzmowi miała już szersze możliwości oddziaływania niż dawniej: rosły liczebnie kręgi ludzi wykształconych, istniały i działały coraz liczniejsze szkoły i instytucje naukowe, teatr, prasa. Z dworskiej zabawki teatr i prasa stały się wyrazicielem rodzącej się opinii publicznej - mimo coraz ostrzejszej cenzury, którą osobiście kierowała Katarzyna. Obok Mikołaja Szczerbatowa i braci Nikity