Pana i jej władcy nadal mogli smakować swoje vin de la comete, gdy ludowi miało wystarczyć tanie vin de pays. To uproszczone, niemal symboliczne wartościowanie podkreśla ekonomiczne przesłanki dostępności wina w ich masowym wydaniu. Produkowano wina coraz więcej, ale już nie tylko z udziałem wielkich opactw i klasztorów, lecz całej armii dzielnych winiarzy, którzy - niezbyt już ufni w omszałe tradycje - coraz częściej sięgali ku nowej, oświeceniowej, rzekłbym, wiedzy. Wiedzy naukowej.<br> Nauka szybciej teraz uwzględniała potrzeby, rosła powszechna świadomość społeczna, dotycząca także jakości życia. Wino może być lepsze i mądrzej wytwarzane. Może być smaczniejsze i zdrowsze. Już wcześniej, stwierdziwszy, że winogrona francuskie