sieci poradni przedmałżeńskich, tworzenie się duszpasterstw specjalistycznych, przyjaźń z kręgiem "Tygodnika Powszechnego" i "Znaku", współpraca z przedstawicielami świata nauki, a także przedstawicielami opozycji - wszędzie tam bardzo istotną rolę odgrywali ludzie świeccy. Podobny rys cechuje jego pontyfikat. Papieska wizja Kościoła przeciwstawia się niebezpieczeństwom demokratyzmu i socjologizmu, ale żadną miarą nie jest autorytarna bądź klerykalna. Jest to eklezjologia komunii - wspólnoty osób, eklezjologia Soboru Watykańskiego II. I w rachunku sumienia, do którego u progu nowego tysiąclecia wzywa Papież cały Kościół, umieścił Jan Paweł II także pytanie: czy rzeczywiście - zgodnie z nauczeniem Vaticanum Secundum - wcielaliśmy w życie na wszystkich szczeblach Kościoła eklezjologię komunii? I postuluje