jak na owe czasy społecznym postępem.<br>A zatem trudno kwestionować same podstawy zachowań uważanych za godne czy niegodne. Różne mogą być ich zewnętrzne, obyczajowe przejawy. Te zresztą niejednokrotnie zmieniają się z biegiem dziejów. Jednak obyczaj nie zawsze wzmacnia i chroni godność ludzką. Znamy przecież cywilizacje okrutne, systemy zniewalania człowieka, oddziaływujące bezpośrednio na ludzkie zachowania, wręcz wciągające zwykłych ludzi w okrucieństwo czy poniżanie innych. I w dzisiejszej dobie możemy wskazać na mapie obszary, w których w ludzkich obyczajach obecne są wyraźne przejawy naruszania ludzkiej godności. I nasza zachodnia cywilizacja niesie ze sobą wiele zagrożeń dla ludzkiej godności, praktyk upokarzania drugiego człowieka, które