nieodpartą siłę przyciągania niemieckich ośrodków cywilizacji. Pierwsi Przemyślidzi, Piastowie i Arpadzi przyjmowali z Ratyzbony lub z Magdeburga chrzest, kadry duchowieństwa oraz możliwe do zastosowania w miejscowych warunkach modele organizacji dworu monarszego i zarządu terytorialnego. W tym samym czasie Rurykowicze i wielmoże z ich otoczenia pozostawali pod równie nieodpartym urokiem kultury bizantyńskiej. Ruś brała więc z Konstantynopola chrzest, pierwszych biskupów i przykłady do naśladowania. Podział wschodniej Europy na strefy łacińskiego i bizantyńskiego chrześcijaństwa okazał się w długookresowej perspektywie historycznej brzemienny w bardzo poważne następstwa. Na przełomie X i XI w. nie było to jeszcze przesądzone. Wzory czerpane z Bizancjum i od niemieckich