gospodarczych, politycznych dzieliły Europę końca XIX i początków XX w. W Europie Środkowej i Wschodniej, na Półwyspie Iberyjskim silne były wciąż relikty feudalizmu, duże znaczenie i wpływy miała wielka własność ziemska; ideologia Wielkiej Rewolucji Francuskiej i liberalizm nie przeorały jeszcze gruntu politycznego. W Europie Zachodniej natomiast czynnikiem rządzącym była już burżuazja.<br>Rozwój gospodarczy pomniejszał ustawicznie znaczenie szlachty; widoczne to było nie tylko w uprzemysłowionych państwach na Zachodzie, ale także, choć w dużo mniejszym stopniu, w rolniczych krajach Europy Środkowej i Wschodniej; walnie przyczynił się do tego kryzys w rolnictwie, wynikający z konkurencji zboża amerykańskiego. Dążenia do utrzymania, względnie zdobycia przewagi w