nowej władzy, niektórzy magnaci szukali w Petersburgu, Berlinie i Wiedniu kariery politycznej. Większość szlachty rezygnowała z nadziei na odmianę losu i przepuszczała w hulankach łatwo napływające dochody. Zły przykład dawał ks. Józef Poniatowski, patronujący w pałacu Pod Blachą warszawskiej "złotej młodzieży".<br>Nieliczni przedstawiciele myśli oświeceniowej podejmowali mimo wszystko trud ratowania bytu narodowego. Wspólną inicjatywą kilku magnatów o zainteresowaniach naukowych oraz kilkunastu uczonych zawiązano w 1800 r. w Warszawie Towarzystwo Przyjaciół Nauk ( 37). Przewodniczący mu Stanisław Staszic głosił publicznie hasło dalszej, o ile się da, legalnej pracy dla kraju, na niwie gospodarki, oświaty i kultury. "Paść może i naród wielki - twierdził - zniszczeć