odmawia kontaktu, staje się swą własną maską. Żywi, choć sami śmierci nie doświadczyli, mogą teraz dać świadectwo śmierci, przy której byli obecni.<br>I zwykle dają chętnie takie świadectwa. Obecność przy łożu umierającego upoważnia tych, co przy życiu pozostali, do tworzenia opowieści na temat jego śmierci. Z niezupełnie jasnych powodów ludzie cenią sobie tego rodzaju relacje.<br>Jak umierał Mickiewicz? Każdy chyba z tych, którzy 26 listopada 1855 roku byli świadkami ostatnich chwil poety, musiał nieraz odpowiadać na to pytanie. Niektórzy pozostawili relacje pisane. Tworzą one serię tekstów, w których śmierć Mickiewicza stoi zwykle w centrum dyskursu (choć zdarza się, że bywa też wątkiem