powstania, odpływ na emigrację najbardziej patriotycznych elementów, represje paskiewiczowskiego systemu - wszystko to wprowadziło w stan bierności lub apatii znaczną część społeczeństwa. Klasy posiadające bały się narażać rządowi, a określone grupy magnaterii i burżuazji robiły z rządem tym, jakeśmy widzieli, niezgorsze interesy. Skrajnie konserwatywny odłam kresowego ziemiaństwa z Henrykiem Rzewuskim na czele upatrywał w carze Mikołaju główną ostoję ładu społecznego i głosił w "Tygodniku Petersburskim" rezygnację z dążeń do utrzymania odrębnej narodowości. Tendencja ta miała swoje odpowiedniki w nielicznych grupach ugodowej arystokracji poznańskiej i galicyjskiej.<br>Jednakże te abdykacyjne tendencje spotykały się ze sprzeciwem opinii publicznej, która piętnowała zaprzaństwo jednostek jawnie wysługujących się