Dlatego też podczas konfliktów ze Szwecją czy nasępnie z elektorem brandenburskim Gdańsk, Toruń oraz Elbląg występowały przeciwko współwyznawcom, a po stronie katolickiego państwa. Perspektywa dostania się pod berło samowładnych monarchów, którzy kosztem sakiewek i przywilejów swoich obywateli budowali potęgę państwa, mało komu wydawała się nęcąca.<br>Wczasach saskich natomiast szlachcie, zarówno czysto polskiej, jak i świeżo spolonizowanej silne państwo (a co za tym idzie i odpowiedzialność za nie) przestaje być na dobrą sprawę potrzebne. Rządy obu Augustów (II i III) dlatego okażą się złote w świadomości następnych generacji, ponieważ jej wydatki na wojsko i administrację zostały wówczas zredukowane do minimum. Za tę