zakończyły. W czasach najdawniejszych, w tych, które historiografia jest w stanie opisać, ludność dzieliła się na dwie nierówne kategorie: na ludzi wolnych, których część miała w państwie jakieś prawa polityczne, i znaczną większość ludności niewolnej, która nie miała żadnych praw ludzkich lub dysponowała nimi w bardzo ograniczonym zakresie. Gdy pominiemy despotie starożytnego Wschodu i skoncentrujemy się na dwóch państwach będących dla współczesności wzorami ustrojowymi - na klasycznej Grecji i na Rzymie - obserwacja ta jest, sądzić można, uzasadniona.<br>W Atenach mniejszość mieszkańców miała status obywateli, ale tylko część owej mniejszości mogła aktywnie uczestniczyć w sprawowaniu władzy. Podobnie było w starożytnym Rzymie, choć z