czyli bierne rejestrowanie (sytuacja bottom-up). W ludzkim umyśle funkcjonują pewne schematy relacyjne dotyczące zarówno postrzegania, jak i waloryzowania. Najpierw postrzegamy i oceniamy wyróżniki, później całość, a na końcu jej części składowe, np. na początku zauważamy smukły kościół, później stwierdzamy, że jest on harmonijnie umiejscowiony w krajobrazie, a na koniec dopiero analizujemy strukturę krajobrazu, jak i architekturę kościoła. Ten sam schemat występuje także w zasięgu bliskiego widzenia. Spostrzegamy coś fioletowego, następnie stwierdzamy, że to kwiat, a na końcu oglądamy go dokładnie, aby stwierdzić, iż jest to fiołek. Analogicznie i w procesie wartościowania najpierw określamy wyróżnik, dalej całość i na końcu szczegóły