teatru dokonywały się równolegle z narodzinami i rozwojem romantycznej filozofii, podtrzymywały nadzieję, że nowy światopogląd i nową estetykę uda się przełożyć na nowy język obrazu. Ogólny kierunek nowości, wprowadzanych w pierwszych dziesiątkach lat XIX wieku do teatru, rysował się klarownie: zmierzały ku zastąpieniu klasycznej statyczności, skończoności i harmonii, przez wybuchowy dynamizm, ekspresję uczuć, nagłość świetlnych i akustycznych efektów, zburzenie starannej kompozycji postaci pośród scenicznego obrazu. Spontaniczność objawiała się często pozornym chaosem, a ukazanie mocy charakteru wymagało eksponowania indywidualności; nagłe wybuchy emocji niweczyły patetyczną wzniosłość. W mniejszym stopniu dotyczyło to teatrów subwencjonowanych, będących ostoją klasycznego stylu; modernizowały się wolniej i nieco inaczej