posiłki. Cóż więcej potrzeba człowiekowi, któremu pozostawała w życiu do odbycia tylko jedna droga - ze szkoły na arenę, a stamtąd przeważnie w śmierć. Wolność gladiator zdobywał rzadko, nim wysłużył wyzwolenie, zdobywał wolność wieczystą - na cmentarzu gladiatorów.<br>Jakie siano ziarno, taki wschodził plon. Gladiatorzy słynęli z niezwykłej odwagi, brutalnej siły i dzikości. Ludzie, którzy nie bali się śmierci. Więcej, ludzie, którzy lekceważyli śmierć, a nawet jej pragnęli. Zamknięci w strzeżonych pilnie klatkach, wolni synowie Północy lub przedstawiciele kulturalnych plemion greckich i małoazjatyckich jedną tylko widzieli drogę wolności - śmierć. Nie każdy gladiator zgadzał się na hańbiącą śmierć na arenie. Długo opowiadano sobie szeptem