część owej mniejszości mogła aktywnie uczestniczyć w sprawowaniu władzy. Podobnie było w starożytnym Rzymie, choć z biegiem stuleci sytuacja ludzi niewolnych ulegała poprawie. O niewolników było coraz trudniej, trzeba było więc o nich dbać; państwo zaczęło ich chronić. Część ludności rzymskiej miała prawa obywatelskie a od III wieku (212 r. - edykt <name type="person">cesarza Karakalli - Constitutio Antoniniana</>) status Rzymianina - obywatela (<foreign lang="lat">civis Romanus)</> został rozszerzony na prawie wszystkich mieszkańców imperium będących ludźmi wolnymi. W sprawowaniu władzy i w aktywnym życiu publicznym mogła jednak uczestniczyć tylko niewielka część obywateli. W okresie wczesnego średniowiecza wszyscy mieszkańcy państwa byli poddanymi monarchy. Niektórzy, ze względu na swoją pozycję