początkowym okresie transformacji, stopień adaptacji dużych przedsiębiorstw przemysłowych w Polsce i w Czechach, a także na Węgrzech, był podobny. Wszystkie przedsiębiorstwa, niezależnie od ich struktury własności, zmuszone zostały przez silne bodźce pozytywne i negatywne, do bolesnej adaptacji do nowego środowiska, polegającej głównie na minimalizowaniu kosztów. Badania oparte na systematycznej analizie ekonometrycznej wskazują, że "kurczenie się" dużych przedsiębiorstw pozostawało bardziej pod wpływem silnego wzrostu konkurencji na rynku dóbr i silnych ograniczeń finansowych niż świadomej zmiany systemu kontroli przedsiębiorstwa. Taką restrukturyzację można by nazwać obronną, ponieważ oznacza ona bardziej próbę dostosowania firm do nowego otoczenia w celu przeżycia niż z myślą o podboju