własnych ludzi, zdać się na funkcjonowanie lokalnych społeczności saskich zgodne z ich odmienną tradycją prawną.<br>Rozdział 4 Kapitularza z 797 r. określał szczegółowo i wyczerpująco, kto może sprawować lub nadzorować sądy oraz pobierać z tego tytułu opłaty sądowe. O komesach nie ma tam ani słowa. W źródle tym rozpatrywano cztery ewentualności. Pierwsza zachodziła, jeśli konflikt został zażegnany w kraju, wskutek rozstrzygnięcia sporu przez sąsiadów obwinionego (causa infra patriam cum propriis vicinantibus pacificata fuerit). Wtedy "sami mieszkańcy okręgu otrzymują 12 solidów za rozsądzenie sprawy i za wydanie wyroku, jak to zwykle robili zgodnie ze swoimi zwyczajami, niech mają przyznane to prawo" (ibi