a nawet przeniknęli na zachód od tych rzek, sama geografia zaczęła ich dzielić na mniejsze grupy: Karpaty, Sudety, Rudawy, Las Czeski dzieliły obszar Europy Środkowej na odrębne krainy geograficzne, w których zaczęły się wytwarzać odrębne ośrodki życia politycznego. Na północ od tych łańcuchów górskich podobną rolę spełniały zabagnione pradoliny i garby porośniętych puszczami pojezierzy, tworząc między słowiańskimi skupiskami osadniczymi pasma ziem bezludnych. Mimo tych niesprzyjających warunków, w VII-IX wieku zaczęły się u Słowian zachodnich wytwarzać ośrodki polityczne, dążące do skupienia większej liczby plemion - początkowo przodowało państwo z ośrodkiem na Morawach; w X wieku czołową rolę zaczęły odgrywać: państwo dynastii Przemyślidów