organizacje o charakterze spółdzielczym, a w środowiskach robotniczych socjaliści, zwłaszcza PPS. Organizacje te przez podniesienie świadomości, kultury, oświaty warstw plebejskich "podciągnęły je do polskości". Naród polski przestawał być wyłącznie "narodem szlacheckim" lub - w czasach późniejszych - "narodem inteligenckim". Stawał się narodem wszystkich stanów, klas i warstw społecznych.<br>112. Dużą rolę, zarówno gdy chodzi o Polskę, jak i obszar całej Europy, w umocnieniu, upowszechnieniu poczucia narodowego odegrały względy ekonomiczne - ukształtowanie krajowego rynku wymiany towarów i usług. Podobne znaczenie miało pojawienie się możliwości podróżowania i komunikowania się na duże odległości. Gdy ludzie przez całe życie mieszkali w wiosce i znali okolice na odległość paru tylko wiorst