wspólnota lokalna - gmina, od III w. nie dawała się już objąć bezpośrednim zwierzchnictwem i opieką biskupa. Prowadziło to do zwiększenia liczby oraz znaczenia podległego mu kleru. W wielkich gminach zachodnich, jak Rzym czy Kartagina, szacuje się liczbę kleru w połowie IV w. na ok. 50-80 kapłanów, a w mniejszej gminie mediolańskiej na ok. 20-30. W największych miastach imperium, w Rzymie, Aleksandrii, Antiochii, Kartaginie ujawniła się potrzeba stworzenia sieci kościołów pomocniczych, w których mogłyby się odbywać zebrania liturgiczne. W Rzymie w początkach IV w. spotykamy 25 takich kościołów (zwanych &lt;foreign lang="it"&gt;tituli&lt;/&gt;), które stanowią zalążek przyszłej sieci parafialnej.<br><br>&lt;tit1&gt;CHRZEŚCIJAŃSTWO RELIGIĄ UPRZYWILEJOWANĄ&lt;/&gt; <br>Pokolenia