określony przez myśl sposób. Delektacji zostaje przeciwstawiony sens czynności, oglądany od strony skutków. Ten spór jest sporem naprawdę najważniejszym w dziejach współczesnych - i gdy toczył się na papierze, dojrzewały już moce, które go miały przemienić w zaciętą walkę na śmierć i życie. Zdaje się, że odpowiednio przebudowany pragmatyzm jest jedyną ideologią totalnych ustrojów. Myśl udzielana w dawkach odmierzonych przez urzędy propagandy nie spełnia innej funkcji niż rum przed bojem. <q>„Prawdą jest to, co w nas potęguje energię wykonywania czynności, przepisanych przez układ stosunków, w jakich żyjemy"</>6. Tak ujmował Brzozowski podstawowe twierdzenie pragmatyków. Do twierdzenia tego mogliby się przyznać wodzowie