z tego, że większość tragedii mijającego stulecia wzięła się właśnie stąd, iż ideologowie i przywódcy społeczeństw uwierzyli w prawdziwość głównego przesłania rewolucji francuskiej o bezwzględnej wartości ustrojów społecznych w historii, a także w główną ideę marksizmu - prymat praw ekonomicznych w życiu społeczeństw. Efektem połączenia jednego i drugiego zespołu przekonań w ideologiczną całość stał się komunizm. Ojciec Święty znał komunizm z własnego doświadczenia. Konkluzja, która nasunęła mu się wskutek obserwacji realnego socjalizmu, zmierzała do dania innej, pogłębionej wersji historii. Papież starał się zaaplikować światu coś w rodzaju zastrzyku uodparniającego na płaskie, materialistyczne widzenie historii. - Wbrew pozorom, urok materializmu w Polsce rządzonej przez