post-komunistycznego, problemem fałszywym. Przyjęcie jedynej miary kryteriów realistycznych, postulatu trzymania się istniejącego stanu rzeczy, a więc stanu społeczeństw Europy Wschodniej w 30 lat po wprowadzeniu systemu komunistycznego i w ogólnym kontekście świata - pozwoliło Kendemu i innym uczestnikom kolokwium na samo postawienie problemu społeczeństw post-komunistycznych. w otwartej sprzeczności z ideologicznym i blokującym wyobraźnię (nie tylko marksistów) przekonaniem, że "po komunizmie nie ma już nic", że najwyżej nastąpić może "powrót ku czemuś" - jak mówi Kende.<br>Annie Kriegel mówiąc o stosunku komunistów zachodnich do wydarzeń 56 roku stwierdziła, że choć siła komunizmu nie mieści się w doktrynie, lecz w systemie który konstruuje