antysemityzmu była zawsze społeczna zawiść. Miała zróżnicowany charakter, ale zazwyczaj kierowała się przeciwko żydowskiemu kapitałowi, żydowskim handlarzom. A kiedy chce się jakiejś określonej grupie społecznej wszystko zabrać, ograbić ją, to nie można jednocześnie twierdzić, że ci ludzie są tacy sami jak my, że mają takie same prawa. Wtedy potrzebuje się ideologii mówiącej, że są to pasożyty i zdrajcy niezasługujący na normalne traktowanie. <br><br>W Niemczech narodowosocjalistyczna ideologia nienawiści przybrała skrajną formę, ale obok niej był cały węzeł rozmaitych materialnych interesów, zresztą bardzo zróżnicowanych. Urzędy zajmujące się deportacją miały np. inny interes niż ministerstwo finansów czy nadburmistrzowie bombardowanych miast. Ale w tym jednym