kraju cesarstwa decyduje panujący.<br>Przez cały prawie XVI wiek wojny religijne trapiły Europę. Wyjątkiem szczególnym i chlubnym była Polska, w której waśnie religijne przebiegały w tonie namiętnej dyskusji, ale bez miecza i bez stosów. We Francji dopiero w 1598 r. Henryk IV, mimo że sam przyjął katolicyzm, edyktem nantejskim przyznał innowiercom prawie całkowite równouprawnienie i swobodę kultu. W Szwajcarii większość kantonów opowiedziała się za reformacją, która zapanowała tam w wersji bardziej niż luteranizm radykalnej. Ośrodkiem myśli religijnej stała się Genewa, gdzie Jan Kalwin (1509-1564) stworzył wzór reformacyjnej gminy rządzonej przez konsystorz, do którego w jednej trzeciej wchodzili duchowni, a w