wzorów masońskich, lecz powiązane w nowej, bardziej radykalnej organizacji międzynarodowej karbonariuszy (węglarzy). Jej dziełem stały się w 1820 r. rewolucje, które wybuchły w Hiszpanii, Portugalii i we Włoszech i zostały stłumione przez siły zbrojne Świętego Przymierza.<br>W Polsce aspiracje wolnościowe wiązały się przede wszystkim ze sprawą narodową.<br>Chęć zrzucenia obcego jarzma, połączenia dzielnic rozbiorowych wspólna była szlachcie, mieszczaństwu, ludowi miejskiemu, bardziej uświadomionym elementom chłopstwa. W środowiskach nieposiadających to pragnienie niepodległości łączyło się z niechęcią do rządzącego obozu stronników ugody, ze współczuciem dla uciśnionego ludu. Hasła poprawy doli chłopa, pociągnięcia go do walki za ojczyznę nie miały zresztą pokrycia w jasnym programie