papież rzucił na niego klątwę, a sejm w Wormacji podjął uchwałę o banicji, Luter schronił się na zamku elektora saskiego w Wartburgu i tam przygotował przekład Pisma świętego na język niemiecki (ściślej mówiąc, na tzw. nowo-wysoko-niemiecki, używany w kancelarii saskiej), przyczyniając się w ten sposób do powstania ogólnoniemieckiego języka literackiego.<br>Wystąpienie Lutra obudziło żywy oddźwięk w całej prawie Europie. Odpowiadało dążeniom wielu państw i narodów do uzyskania większej niezależności od Stolicy Apostolskiej i budziło nadzieje mas chłopskich. Gdy jednak w 1524 r. wybuchła w Niemczech wojna chłopska, Luter zdecydowanie potępił buntowników. Cesarz mimo zatargów z papieżem nie poparł luteranizmu. Sejm