bizantyński bułgarskim misjonarzom, rozporządzającym wówczas nie tylko słowiańskimi przekładami ksiąg liturgicznych, lecz także obfitą literaturą w postaci przekładów z greki, a nawet licznych dzieł oryginalnych. Język tej literatury nie był identyczny z dialektami wschodniosłowiańskimi, był jednak powszechnie zrozumiały, zaś pismo, przeniesione wraz z nim (cyrylica), nadawało się także do zapisów języka potocznego, który szybko przeniknął do sporządzanych na Rusi tekstów. Skutkiem tego było nie spotykane u sąsiadów zachodniosłowiańskich rozpowszechnianie się umiejętności pisania wśród społeczeństwa świeckiego: liczne prywatne zapiski, listy, polecenia, odkryte w Nowogrodzie i innych ośrodkach północnej Rusi dzięki trwałości używanego tam materiału piśmiennego - kory brzozowej - świadczą, że nawet wśród najniższych warstw