włącznie, przez brak rozwagi i dojrzałości politycznej, tudzież karygodną lekkomyślność, najpierw doprowadzili do zbrojnego starcia z wielokroć potężniejszą Rosją, a następnie do klęski i upadku Polski. Winni są więc zbrodni stanu i na nich wyłącznie spoczywa odpowiedzialność za unicestwienie tych resztek państwowej autonomii, jaką reprezentowało Królestwo Kongresowe. Oskarżenia powyższe formułował kolejno Koźmian w takich utworach, jak Na Lafajeta polskiego r. 1831, Kilka słów o Joachimie Lelewelu i o rewolucji 1830 roku, List do Jędrzeja, syna, o rządzie reprezentacyjnym i rewolucji polskiej, Drugi list do Jędrzeja, syna, dlaczego rząd umiarkowany monarchią przedkłada nad gminny, Partyzant. Ballada, List do Franciszka Morawskiego 1832 roku