lub trójkątny, są zazwyczaj mniejsze od pozostałych komórek nabłonkowych i zwrócone szeroką podstawą do błony podstawnej i leżących pod nią naczyń włosowatych. Pod mikroskopem optycznym w komórkach tych obserwuje się ziarnistości wydzieliny leżące w części przypodstawnej cytoplazmy. Niektóre komórki zajmują całą szerokość nabłonka, dzięki czemu mogą za pomocą mikrokosmków bezpośrednio kontaktować się z jego powierzchnią (typ otwarty), inne natomiast nie dochodzą do światła (typ zamknięty). Poszczególne rodzaje jednokomórkowych gruczołów mają w różnym stopniu wykształcone organella komórkowe. Różnią się one także wielkością i kształtem ziaren wydzieliny oraz pęcherzyków wydzielniczych oraz jakością ich zawartości, która jest usuwana w wyniku egzocytozy.<br>Śródnabłonkowe jednokomórkowe gruczoły