woli i opinii ludu oraz płaszczyzną arbitrażu w nieuniknionych nieporozumieniach między obywatelami a władzą np. wykonawczą. Niestety, aktualny stan rzeczy daleki jest jeszcze od ideałów przyświecających socjalizmowi. Wystarczy na chybił trafił wskazać spółdzielczość jako przykład instytucji w swoim założeniu samorządowej, w której masa członkowska pozbawiona jest odpowiedniego wpływu i możliwości kontroli nad tym, co się np. dzieje z wkładami pieniężnymi powierzonymi przez nich spółdzielni. Wyniki badań socjologicznych i zawarte w dokumentach programowych partii oceny wskazują na to, że również inne instytucje powołane do tego, aby stać się wyrazicielem i orędownikiem opinii publicznej, takie, jak rady narodowe, rady zakładowe, samorząd robotniczy itp