wielkości parafii i zajmowanej w hierarchii kościelnej pozycji). Szlachta, formalnie zwolniona ze świadczeń, stopniowo szła na ustępstwa zezwalając na opodatkowanie swych poddanych w takim samym wymiarze jak chłopów wolnych i królewskich.<br>Mocarstwowość okazała się szalenie kosztowna. Zdawali sobie zresztą z tego sprawę i rządzący. "Jeśli jeszcze przez rok lub dwa kontynuować będziemy obecna politykę, to zdobywszy nowe tereny, zrujnujemy własny kraj" - pisał w 1630 r. do kanclerza Axela Oxenstierny jego stryjeczny brat Gabriel Gustafsson Oxenstierna. Lokalne społeczności nie były jednak całkiem bezbronne wobec państwa. Bronić się mogły na dwa sposoby: przez negocjacje lub oszustwa. Pierwszy sposób zastosowano w czteroizbowym parlamencie, gdzie