człowieka do Boga. Upowszechnienie znajomości języków klasycznych - łaciny, greki, hebrajskiego - pozwoliło im na czytanie Pisma Świętego w oryginale, a wiara w potęgę rozumu ludzkiego powodowała niechętny stosunek do dzieł Ojców Kościoła. Obniżenie poziomu moralnego i intelektualnego duchowieństwa, a także polityka świecka papieży uwikłanych w wojny na Półwyspie Apenińskim wywoływały powszechną krytykę. Publicznie toczono dysputy religijne i coraz częściej pojawiały się głosy o potrzebie reformy Kościoła.<br><br>Z surową krytyką Kościoła wystąpił w 1517 r. mnich niemiecki - Marcin Luter, który po ostrym zatargu zerwał związki z papieżem. Jego nauka dała początek nowemu wyznaniu, zwanemu luteranizmem. Głosiło ono, że drogą do zbawienia jest łaska