padł opuszczony w decydującym momencie Wielki Nowogród, którego terytoria kilkakrotnie przewyższały obszar dotychczasowych posiadłości potomków Dymitra Dońskiego. W 1463 r. stracili niezależność wielcy książęta jarosławscy, w 1474 r. zrzekli się swych posiadłości książęta rostowscy, w 1485 r. skapitulował sprzymierzony z Litwą Twer. Formalnie tylko istniało aż do 1517 r. wielkie księstwo riazańskie. W 1510 r. Moskwa zlikwidowała republikę pskowską. W ciągu panowania Iwana III Srogiego Litwa Kazimierza Jagiellończyka bezczynnie obserwowała powstawanie na jej wschodniej rubieży wielkiego mocarstwa, dwukrotnie przewyższającego ją obszarem. Przewyższało ono ją również - i to wielokrotnie - sprawnością aparatu politycznego, konsekwencją polityki, opartej na jednoznacznych założeniach ideowych i popieranej przez