turecką niewolę Polacy pokutują nie tylko za własne grzechy, ale i za inne narody europejskie, którym ta niewola została oszczędzona.<br>Antyturecki ruch oporu Wiele przyczyn złożyło się na to, iż próby zbrojnego oporu przeciwko okupantom zaczęły się w Polsce dopiero w pierwszej połowie XIX stulecia, a więc w tym samym mniej więcej czasie, co w Grecji, Bułgarii, Bośni i Hercegowinie oraz w innych państwach bałkańskich. W XVIII stuleciu wspominana już emigracja pozbawiała <page nr=116> kraj najbardziej zapalnego elementu, który był w stanie poderwać naród do powstania. Równie, jeśli nie bardziej, istotna okazała się polityka okupantów, którzy niesłychanie umiejętnie potrafili wykorzystać niechęć mas szlacheckich do