Południowo-wschodnia część basenu przylega do lekko falistej, urodzajnej Wysoczyzny Chełmińskiej (90-100 m n.p.m.). Obie te krainy należą do wielkiej jednostki fizjograficznej - Pojezierza Mazurskiego. Zachodnia część basenu łączy się z zandrową, piaszczystą Równiną Tucholską (70-100 m n.p.m.), która ku północy przechodzi w ciąg lodowcowych moren czołowych Pojezierze Kaszubskie. <br>Basen Grudziądki ma ciekawą genezę. Po ustąpieniu lodowca Wisła pod Grudziądzem rozdwajała się i obejmowała swymi ramionami wyspę rzeczną. Wyspa ta stanowiła odciętą od otaczającej basen część denno-morenowej wysoczyzny. Na skutek silnej erozji zakolowej ramiona rzeczne poszerzyły powoli brzegi swych dolin (basenu) i nadniszczyły wyspę. Znajdujące się