chcieli tego faszyści.<br>- &lt;q&gt;Kawałek ziemi porośnięty trawą i drzewami, poprzecinany ścieżkami. Była tablica z wygrawerowanym napisem, że zginęły tu setki tysięcy ludzi. Czy za ileś lat ktoś by w to jeszcze wierzył?&lt;/&gt; - pytał &lt;name type="person"&gt;Andrew Baker&lt;/&gt;.<br>List do uczestników uroczystości wystosował papież &lt;name type="person"&gt;Jan Paweł II&lt;/&gt;.<br>- &lt;q&gt;Wiem, jak wiele cierpienia doznali tam nasi bracia Żydzi&lt;/&gt; - napisał papież, zapewniając o pamięci i modlitwie. Prosił też, by nie zapominać o tych Polakach, którzy przychodzili z pomocą, wiedząc, że ryzykują własnym życiem. Ambasadorzy odczytali listy prezydenta &lt;name type="place"&gt;Stanów Zjednoczonych&lt;/&gt; i &lt;name type="place"&gt;Niemiec&lt;/&gt;.<br>- &lt;q&gt;Odsłaniany monument przypominać będzie o ich męczeństwie następnym pokoleniom, gdy nas, żywych świadków tych okrucieństw, już nie