dla zrozumienia jednego z kluczy hermeneutycznych jego pontyfikatu: "tylko Kościół umocniony w swej wierze może być Kościołem prawdziwego dialogu", oraz: "bardziej niż kiedykolwiek Kościół współczesny musi być Kościołem prawdziwego dialogu".<br>Natomiast w liście o sprawie arcybiskupa Lefebvre'a będzie Jan Paweł II podkreślał, że Tradycja nie jest skostniałą formą, że Sobór naucza, iż rozumienie przekazanych Kościołowi spraw i słów wzrasta w nim i czyni postępy. Że pewna rubrycystyczna interpretacja spuścizny Soboru Trydenckiego - której bronili zwolennicy arcybiskupa - owocowała często formalizmem i unifikacją życia Kościoła. A powszechność Kościoła to nie unifikacja, ale jedność w wielości. &lt;q&gt;&#132;Trzeba - pisze Jan Paweł II - by wszyscy duszpasterze