skutki Kulturkampfu, trudne warunki policyjne i działalność obozu narodowego zwrócić uwagę na bardzo istotny moment, tj. chroniczny brak inteligencji rodzimej w szeregach PPS zp.<br>Autor dochodzi do szeregu interesujących uogólnień. Tak np. kwestionuje istnienie w szeregach PPS zp jakiegoś określonego skrzydła prawicowo-nacjonalistycznego. Wszyscy bowiem członkowie tej partii dążyli do niepodległej państwowości polskiej. Dążenie to, odpowiadające konstelacji narodowo-państwowej Europy sprzed 1914 r., zajmowało również czołowe miejsce w programie działalności ZZSP i jego następcy - OZ PPS. "Narodowopolski charakter PPS zp" &lt;page nr= 163&gt;, a nienaruszanie przez kierownictwo tej partii przestrzeganych w SPD zasad centralizmu organizacyjnego, ani też nierealizowanie przez socjaldemokrację niemiecką przyrzeczeń dawanych Polakom