lokalizowaniu Trzeciego i Czwartego Rzymu w Moskwie i Hawanie. To z jego inspiracji w latach 80. opracowano dwa fundamentalne dokumenty o teologii wyzwolenia. Pierwszy, pokazujący płynące z niej niebezpieczeństwa i możliwości nadużyć, oraz drugi ukazujący głęboki sens chrześcijańskiego wyzwolenia, w którym jednak podstawą jest wyzwolenie człowieka przez Jezusa Chrystusa z niewoli grzechu. To wyzwolenie ma również swoje społeczne implikacje: wzywa do solidarności z ubogimi, do przeciwstawiania się "strukturom grzechu" (instytucjom, które bazują na niesprawiedliwości) i do wysiłku budowania sprawiedliwszego świata.<br>Jan Paweł II dał też wiele praktycznych przykładów tej ewangelicznej wersji teologii wyzwolenia. Pod znaczącym jego wpływem rozsypało się sporo dyktatur