alternatywą złudną, pozorną, że każe wybierać między fałszywymi wartościami, że przeciwstawia sobie drogi w gruncie rzeczy do siebie podobne, bo każda z nich wywodzi się z analogicznego źródła, jakim jest odrzucenie sacrum i postulat nieograniczonej, a przez to straceńczej wolności człowieka. Estetyka socrealistyczna była funkcją postulowanego przez marksizm konstruktywizmu. Estetyka nowatorska, określana w Polsce jako "burżuazyjna" stanowiła daleką pochodną zmierzchu "bogów" i wyrosłego na tym gruncie nihilizmu. W płaszczyźnie politycznej i historycznej, dwie wielkie pseudoprometejskie idee XIX wieku przybrały postać najrozmaitszych kultów: kultu historii, wodza, postępu i siły. W dziedzinie sztuki przejawiły się one w postaci najrozmaitszych fetyszy: z jednej strony