udało się omdlewającemu od literackich doznań humanitaryście, udało się pisarzowi, którego cechuje pewien arystokratyzm i konserwatyzm. Tak jak po Kongo, Gide podróżował po Sowietach. Pozbawiony doświadczeń, jakie może dać tylko życie w prymitywnych warunkach, troska o zdobycie produktów pierwszej potrzeby, ciężka praca - przy pomocy długich rozumowań dochodził do wniosków najprostszych, oczywistych, a inne sprawy proste pozostawały dlań nie dostępne, jak mieszkańcowi Marsa podróżującemu po Ziemi. Jego zachwyty i rozczarowania są zachwytami i rozczarowaniami starej damy z towarzystwa dobroczynności - równie wzniosłe, górne i pozbawione wiedzy o życiu codziennym. W dodatku styl jego dzieł, styl słodki, giętki, jakby zamglony, niemęski. Podobno, gdy Conrad