warunków życia. Przeciętna długość życia różni się w poszczególnych województwach (najkrócej żyją mieszkańcy łódzkiego i lubuskiego, a najdłużej - małopolskiego i podkarpackiego) i w obrębie płci - dla mężczyzn różnica może wynosić ponad trzy lata, dla kobiet - ponad dwa. Skracanie życia zawsze jest skutkiem głębokiej, długotrwałej i brutalnej industrializacji. Zmiany demograficzne, zwłaszcza ograniczenie nadumieralności mężczyzn w wieku produkcyjnym, zbliżyły nas do rozwiniętych krajów Europy i świata. Od liderów cywilizacyjnego peletonu dzieli nas pięć, osiem lat. Mężczyźni żyją dłużej niż w Rosji (61 lat), ale krócej niż w Islandii, Szwajcarii i Szwecji. Kobiety zaś lokują się pośrodku europejskiej tabeli, między Francją, Szwajcarią i Szwecją