Lenina, sądził bowiem, że w przeciwnym wypadku starsze pokolenia obywateli radzieckich uznają go za zdrajcę. Lęk przed reputacją renegata wskazuje, że nie wyrwał się z zależności od swej ojczyzny ideologicznej; spełnienie postulatu "powrotu do głównego nurtu cywilizacji", do "normalności", okazało się dlań w praktyce niezmiernie trudne. Zniszczył podstawy, na których opierała się komunistyczna utopia, ale nie wyzwolił się od przesadnych wyobrażeń co do moralnej siły tradycji komunistycznej. Sądził, że tradycja może scementować wielonarodowe państwo radzieckie, i to błędne przekonanie hamowało jego wysiłki reformatorskie. W tym sensie zasadne jest twierdzenie, że sam Gorbaczow powinien był głębiej przyswoić sobie rewelacje głasnosti i bardziej wyzwolić